Een handleiding vol concrete (juridische) handvatten die circulaire startups helpen om hun impactvolle missie voor de lange termijn te borgen met steward-ownership. VanHier, Fairm, BlueBlocks en Hollands Wol Collectief, startup-begeleider Noorderwind en expertorganisatie We Are Stewards hebben dit document ontwikkeld in een cocreatie-traject, mogelijk gemaakt door de Provincie Zuid-Holland.
Circulaire ambitie
De ambitie van de startups is om in 2030 een circulaire maakindustrie te hebben die volop gebruikmaakt van groene reststromen en een meetbare impact heeft op CO2-reductie. Een van de barrières waar de start-ups tegenaan lopen is de keuze voor een bedrijfsmodel passend bij de impact die zij willen maken. Want hoe maak je die keuze en wanneer? En wat komt er allemaal (praktisch én juridisch) bij kijken?
Collectief kennis inkopen en delen
“Er komt steeds meer kennis beschikbaar over circulaire modellen en oplossingen,” aldus Sanne Mylonas, een van de founders van Noorderwind. “Het probleem is dat deze kennis nu nog erg versnipperd is of alleen door betaling van experts toegankelijk is.’’ Bestaande informatie is bovendien vaak niet toereikend voor circulaire startups in de maakindustrie. Veel circulaire bedrijven investeren daarom veel tijd en geld in het opnieuw uitvinden van het wiel. Door collectief bepaalde knelpunten beet te pakken en de lessen breed te delen ontstaat er versnelling. ‘’Zo kunnen zowel de koplopers die meedoen aan het traject als de koplopers die tegen soortgelijke barrières aanlopen hun bedrijf sneller ontwikkelen.” aldus Mylonas.
Steward-ownership voor impact start-ups
Het bedrijfsmodel waar de startups meer kennis over wilden inwinnen is steward-ownership. Deze opkomende ondernemingsvorm waarbij de zeggenschap (macht) en winstrecht (financieel belang) van elkaar gescheiden zijn, kan een belangrijke rol spelen bij het borgen van de missie en impact van circulaire koplopers. Steward-ownership draait om het idee dat degene die betrokken zijn bij een bedrijf – de stewards – het beheer en de verantwoordelijkheid dragen over het welzijn en de continuïteit van de onderneming. Dit betekent dat de focus niet alleen ligt op winstmaximalisatie, maar ook op lange termijndoelen, duurzaamheid en het behoud van de missie van het bedrijf. Kortom, een onmisbare bouwsteen voor een circulaire economie!
Tijdens het traject werkten de circulaire koplopers en Noorderwind in het traject nauw samen met We Are Stewards, een expert organisatie op het gebied van steward-ownership. De betrokken startups bevinden zich allemaal in een andere fase van hun bedrijf. Door samen te werken ontstaat er naast waardevolle kruisbestuiving een mooi beeld van de verschillende smaken die er zijn binnen deze juridische bedrijfsstructuur. Door de samenwerking kwamen de partijen erachter dat twee belangrijke documenten ontbraken voor startups.
“Steward-owwnership is in de huidige economie eigenlijk pas van meerwaarde op het moment dat het bedrijf succesvol is, maar je wilt daarvoor al de interventie in je bedrijfsmodel plegen’’ aldus Marc Postel, co-founder van Fairm. “Momenteel ontbreekt het echter nog aan goede uitleg over hoe je dit implementeert op een manier die past bij die vroege fase; er waren vóór deze samenwerking nog geen goede juridische documenten om als startup je keuze voor steward-ownership vast te leggen zonder al direct de hele juridische structuur in te hoeven richten.”
Succesvol eerste traject levert belangrijke juridische basis op
We Are Stewards ontwikkelde op basis van de samenwerking twee documenten:
- Een how-to-document: deze handleiding biedt praktische handvatten voor startups die steward-ownership willen implementeren in hun bedrijf. Het document behandelt onderwerpen zoals: steward-ownership vanaf de start of later?, ophalen van investeringen, geschikte financieringsinstrumenten en tips & aandachtspunten.
- Een steward-ownership commitment letter: dit is een contractuele overeenkomst tussen de founders van een startup en hun investeerders. In de overeenkomst leggen de founders vast dat ze zich committeren om steward-ownership te implementeren in hun bedrijf bij het bereiken van bepaalde milestones of het verstrijken van een deadline.
Dat de documentatie bijdraagt aan implementeren van Steward Ownership onderschrijft Klaske Postma, oprichter van VanHier: ,,De voornaamste keuze die we in het traject hebben gemaakt ging over dat we weten dat we een bedrijfsmodel willen gebaseerd op steward-ownership, maar dat nu nog niet het moment is. De oplossing in de vorm van een ‘commitment letter’ werkt daarom heel goed.’’ Het Hollands Wol Collectief gaat direct aan de slag met de commitment letter. ,,Deze sluit exact aan bij de fase waarin we ons bevinden’’, aldus Janne de Hoop.
Samenwerking cruciaal voor succes
De provincie Zuid-Holland zet zich in voor een duurzame en inclusieve samenleving. Circulaire economie is een speerpunt in het provinciaal beleid. De provincie stimuleert innovatie en samenwerking op dit gebied. ,,We zien dat circulaire ondernemers tegen drempels aan lopen om op te schalen”, aldus Marloes Arkesteijn, transitiemanager bij de Provincie. ,,Het is op meerdere manieren zonde als ieder voor zich het wiel moet uitvinden. Met dit traject hebben we als provincie een zetje kunnen geven aan het collectief doorbreken van knelpunten. Mooi om te zien hoe een kleine groep samenwerkende start-ups de weg plaveien voor toekomstige circulaire ondernemers. Zo versnellen we de transitie naar een circulaire economie.“
Het pad naar stewardownership voor startups vind je hier.
