Archief Publicaties - Natuurlijke reststromen

Van organische reststromen naar groene grondstoffen

Provincie Zuid-Holland
1 December 2020

Van organische reststromen naar groene grondstoffen; een verkenning naar kansen en een afwegingskader voor Zuid-Hollandse reststromen in een circulaire economie (december 2020).
Uitgevoerd in opdracht van de provincie Zuid-Holland door de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (Henk de Bruin & Roos Marinissen), in samenwerking met Zuid-Hollandse omgevingsdiensten, Avans Hogeschool, Wageningen University, Stichting Circular Biobased Delta.

circulair grondstoffen organische reststromen zuid-holland

Programma Circulair Terreinbeheer

Circulair Terreinbeheer
30 June 2013

Het programma Circulair Terreinbeheer deelt informatie over het hoogwaardig benutten van grondstoffen die vrijkomen bij het beheer van watergangen en terreinen: beleid, pilots, kennis en nieuws. Circulair Terreinbeheer is een programma van de Biomassa Alliantie.

circulair terreinbeheer

Overzicht van natuurlijke reststromen

Provincie Zuid-Holland
1 June 2021

Deze storymap geeft inzicht in verschillende Zuid-Hollandse reststromen, de data is afkomstig uit verschillende bronnen. Onder ‘bedrijven’ zijn de reststromen te vinden uit openbaar groenbeheer.

openbaar groenbeheer overzicht

Maaikalender: het jaar rond met natuurlijke reststromen

Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
31 May 2021

De maaikalender toont wat er gedurende de vier seizoenen gebeurt met de verschillende waardevolle reststromen in de provincie Zuid-Holland.

seizoenen

Beleidsregel voor het aanbrengen van natuurlijke reststromen op de bodem

Provincie Zuid-Holland
19 January 2021

De provincie Zuid-Holland geeft ontheffing voor pilots om het toepassen van organische groene reststromen, zoals bokashi, als bodemverbeteraar en/of meststof mogelijk te maken. In deze beleidsregel staan de voorwaarden voor ontheffing op de pilot duidelijk omschreven.

ontheffing pilot

Innovatiepartnerschap rond inkoop en aanbesteding

PIANOo
31 January 2019

Expertisecentrum Aanbesteden PIANOo en Rijkswaterstaat bundelen praktijkvoorbeelden van innovatiepartnerschap in de publicatie Innovatiepartnerschap in praktijk. Rijksoverheid, gemeenten en waterschappen delen hun ervaringen met het innovatiepartnerschap. Elke procedure is bijzonder in zijn soort.

aanbesteden inkoop

Circulair gebruik van organisch materiaal

Rotterzwam
1 September 2020

Een handleiding voor het navigeren van de wet- en regelgeving rondom het circulair gebruiken of verwerken van organische reststromen. Een interpretatie van de juridische situatie in opdracht van Rotterzwam.

circulair juridisch

GrasGoed – Natuurlijk Groen als Grondstof

Centre of Expertise Biobased Economy
31 December 2019

Met het Interreg-project ‘GrasGoed – Natuurlijk Groen als Grondstof’ geven natuurbeheerders, bedrijven en kennisinstellingen in de grensregio Vlaanderen en Nederland de resten van natuurbeheer een tweede leven. Lees de resultaten.

gras onderzoek

Ketenonderzoek Verwaarding Bermmaaisel

Provincie Zuid-Holland
1 March 2021

In opdracht van de provincie Zuid-Holland is een bermmaaiselketen ontwikkeld waarin deze reststroom hoogwaardig kan worden toegepast. Begonnen is met een levenscyclusanalyse (LCA) van de huidige keten. Daarna zijn op basis van een multi-criteria filter analyse alternatieve toepassingsmogelijkheden tegen elkaar uitgezet en is aansluiting gezocht met de inkooppraktijken van de provincie.

bermmaaisel keten

Kennisnotitie natuurlijke reststromen

Provincie Zuid-Holland
23 April 2021

CE Delft biedt een overzicht van de stand van zaken van verschillende technieken om natuurlijke reststromen uit groenbeheer te verwerken, zoals composteren en de bokashi-techniek. Verschillen in milieuprestatie en andere kenmerken komen hierbij aan bod. De notitie is gemaakt in opdracht van de provincie Zuid-Holland als fundament voor de Transitieagenda.

kenmerken technieken

Biomassa in Zuid-Holland circulair verwaarden

Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
31 October 2020

Deze notitie beschrijft de kansen voor het verwaarden van Zuid-Hollandse biomassa-reststromen in een circulaire economie op basis van de biomassa-inventarisatie van Avans Hogeschool. Daarnaast levert deze notitie input voor het opstellen van een principieel afwegingskader m.b.t. circulariteit en duurzaamheid voor de omgevingsdiensten en de provincie met betrekking tot circulair verwaarden van
biomassa-reststromen. Dit onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Food & Biobased Research in opdracht van Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid en gefinancierd door Provincie Zuid Holland.

Biomassa circulair

Afwegingskader: Van organische reststromen naar groene grondstoffen

Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
15 December 2020

Om afgewogen keuzes te kunnen maken voor de verwerking van groene reststromen in de provincie Zuid-Holland heeft de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid een afwegingskader opgesteld. Dit afwegingskader streeft o.a. op basis van indicatieve scores bij geselecteerde duurzaamheidsitems, een zo duurzaam en volledig mogelijk hergebruik na. Voortdurende evaluatie van dit kader als gevolg van de ontwikkelingen die zich voordoen is noodzakelijk. Dit afwegingskader kan een basis zijn voor het uitzetten van beleid voor restromenverwerking binnen de provincie. Voor de provincie, met haar eigen rol in dit vraagstuk maar ook als eigenaar/opdrachtgever, is een aantal aanbevelingen geformuleerd dat samenvattend inhoudt: ontwikkel beleid, ontwikkel het uitworpen duurzaamheidskader verder, betrek belanghebbende partijen, communiceer en pas het toe op ‘eigen’ stromen.

afwegingskader wegingsfactoren

De resultaten van Zuid-Holland voedt haar eigen bodem

&Flux en Knowwhy
9 February 2022

Provincie Zuid-Holland liet een verkenning uitvoeren naar de kansen, uitdagingen en knelpunten die opschaling belemmeren in de keten van groene reststromen tot bodemverbeteraars. In dit rapport lees je de aanpak en resultaten.

Verkenning naar verwerkingshubs

Provincie Zuid-Holland
31 January 2023

In deze verkenning naar verwerkingshubs is gekeken hoe verwerkers en makers in Zuid-Holland elkaar kunnen versterken om meer organische reststromen op een duurzame, hoogwaardige, meervoudige en nabije manier te verwerken tot input voor een circulaire economie. Daarnaast is er een menukaart opgesteld met per verwerker inzicht in welke grondstoffen zij verwerken, welke diensten zij kunnen bieden aan makers, welke bewerkingsslagen zij uitvoeren op de organische reststromen en onder welke voorwaarden zij willen samenwerken.

hub verwerking

Verwerkingshubs: overzicht van groenverwerkers

Provincie Zuid-Holland
3 January 2023

Deze menukaart geeft een overzicht van het aanbod van groenverwerkers richting makers: per verwerker is aangegeven welke grondstoffen zij verwerken, welke diensten zij kunnen bieden aan makers, (3) welke bewerkingsslagen zij uitvoeren op de organische reststromen en onder welke voorwaarden zij willen samenwerken.De menukaart komt voort uit een onderzoek naar hoe verwerkers en de makers elkaar kunnen versterken bij de hoogwaardige verwerking van natuurlijke reststromen uit de openbare ruimte.

aanbod verwerking

Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030

Ministerie I&W
3 February 2023

Het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 vanuit het ministerie van I&W is in februari gepubliceerd. Het NPCE bevat maatregelen om de komende jaren zuiniger om te gaan met grondstoffen. Door het programma heen staan tevens relevante zaken voor gemeenten en regio’s, zoals rond afvalbeleid. Lees het programma hier.

circulair

Veenvervangers en teeltalternatieven

SIGN
29 March 2023

Een reeks lokale reststromen, waaronder bermgras, is geïnventariseerd en gerangschikt naar geschiktheid als veenvervanger, in opdracht van SIGN. De grootste kansen voor het inzet van duurzame veenvervangers liggen in eerste instantie bij universele potgronden voor de hobbymarkt. Grotere volumes zijn alleen van een beperkt aantal lokale reststromen beschikbaar, zoals bermgras, dierlijke mest en champost. Een aantal reststromen vergt een bewerkingsproces om ze geschikt te maken als veenvervanger. Het persen van vochtige biomassa bijvoorbeeld levert vezels met een lagere EC op.

potgrond veenvervanger

Jaarrapportage 2022 van het Kennisprogramma Circulair Terreinbeheer

Kennisprogramma Circulair Terreinbeheer
30 June 2023

Eind 2020 startte Wageningen University Research (WUR) met de uitvoering van het Kennisprogramma Circulair Terreinbeheer. In dit programma wordt onderzoek gedaan naar de kwaliteit en werking van bodemverbeteraars, die zijn gemaakt van grondstoffen die vrijkomen bij het beheer van terreinen en watergangen. WUR voert het Kennisprogramma uit in samenwerking met bijna 60 aangesloten pilots.

In juni 2023 verscheen de jaarapportage met de resultaten van 2022. Daarin is meer te lezen over de samenstelling van de (bij de pilots) onderzochte organische bodemverbeteraars, waaronder bokashi en verschillende vormen van bewerkt en onbewerkt maaisel en/of blad uit het groenbeheer in de stad. Verder is onderzoek gedaan naar de effecten van de toepassing van de bodemverbeteraars op o.a. de hoeveelheid organische stof, het bodemleven, het nutrientengehalte en de gewasproductie. Lees de rapportage.

bodemverbeteraar bokashi groenbeheer maaisel organisch

Leidende principes inzet natuurlijke reststromen

Vernieuwersnetwerk Natuurlijke reststromen
5 December 2023

Om bij het verwaarden van natuurlijke reststromen uit de openbare ruimte dezelfde heldere definitie te kunnen hanteren, heeft het Vernieuwersnetwerk zes leidende principes uitgewerkt. Deze leidende principes zijn relevant bij de toepassing van natuurlijke reststromen als biogrondstof. Het gaat hierbij om de toepassing van bermmaaisel en bagger voor de bodem, bouw of de buitenruimte.

Een groep van circa 40 vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, provincie, gemeenten, onderwijs en Rijkswaterstaat heeft in november 2023 met elkaar deze leidende principes onder de loep genomen: hoogwaardig, meervoudig, duurzaam, circulair, dichtbij en ontwikkelgericht. Wat betekenen deze principes in de praktijk en met welke woorden maken we dit precies en generiek? Immers voor iedereen kunnen de woorden een andere lading hebben, terwijl we behoefte hebben aan een gedeelde, heldere definitie van wat we meer of minder circulair vinden. Dit is nodig om samen stappen te kunnen zetten in het hoogwaardig verwaarden van natuurlijke reststromen uit de openbare ruimte.

bagger bermgras circulair hoogwaardig

Handreiking Circulair Inkopen Groendiensten

Vernieuwersnetwerk Natuurlijke reststromen
5 December 2023

Jaarlijks vinden aanzienlijke hoeveelheden groene reststromen uit de openbare ruimte hun weg naar verbrandingsovens of worden op een minder waardevolle manier hergebruikt. Bovendien blijven groendiensten vandaag de dag nog sterk afhankelijk van het gebruik van primaire grondstoffen. Dit dubbele verlies van waarde is zonde, vooral omdat er voldoende duurzamere en circulaire alternatieven voorhanden zijn. Het is nu de tijd om deze mogelijkheden met enthousiasme te omarmen en de kansen te grijpen die de markt biedt. Circulair inkopen is daarvoor een krachtig middel om deze ambitie werkelijkheid te maken.

Beleids- en inkoopmedewerkers van twaalf gemeenten, twee waterschappen, de provincie Zuid-Holland en ondernemers hebben deze handreiking gezamenlijk tot stand gebracht. De 27 deelnemers kwamen hiervoor in 2023 vijf keer bijeen in een Community of Practice (CoP) met als doel de transitie naar een circulaire economie te versnellen via het circulair inkopen van groendiensten. Deze CoP is een initiatief van de provincie Zuid-Holland en het Vernieuwersnetwerk Natuurlijke reststromen.

De handreiking is bedoeld voor iedereen die binnen inkopende organisaties aan de slag gaat met circulariteit en Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) op het gebied van groendiensten. De handreiking dient als ondersteuning bij het vaststellen van ambities, het organiseren van interne structuren, en het vormgeven van het inkoopproces. Het uiteindelijke doel is om gemeenten praktische handvatten te bieden voor het circulair inkopen in groendiensten.

bermgras circulair groendiensten inkopen

Biomassa Reststroom Analyse Zuid-Holland 2024

Provincie Zuid-Holland
3 June 2024

Welke en hoeveel reststromen aan biomassa zijn er in Zuid-Holland? Een inventarisatie uit 2020 is in 2024 geactualiseerd.

Overzicht biomassa reststromen 2024

Provincie Zuid-Holland
19 August 2024

Deze storymap bevat een inventarisatie van vrijkomende biomassa reststromen binnen de provincie Zuid-Holland. De inventarisatie biedt inzicht in diverse reststromen in Zuid-Holland, waarbij de gegevens afkomstig zijn uit verschillende bronnen. De hoeveelheden per reststroom zijn beschikbaar op gemeentelijk óf op provinciaal niveau.

Biomassa reststromen zuid-holland

Aan de slag