Het openbaar groen in Zuid-Holland brengt grote hoeveelheden natuurlijke reststromen voort. Denk aan bermgras, sloot- en rietmaaisel, blad, snoei- en stamhout, slib en sediment, eendenkroos, lisdodde en schapenwol. Van gemeentelijke wegen, N-wegen, vaarwegen, recreatie- en natuurgebieden. Deze worden nu veelal gecomposteerd of verbrand. Dat moet en kan anders!
Om de landelijke ambitie naar een circulaire economie in 2050 vorm te kunnen geven, zijn antwoorden en doorbraken nodig. Het Vernieuwersnetwerk Natuurlijke reststromen werkt hier sinds eind 2020 aan.
De deelnemers aan het netwerk beschouwen deze biomassa niet als afval, maar als grondstoffen in een nieuwe, circulaire economie die Zuid-Holland kan verrijken. Onze inzet is om de natuurlijke reststromen uit de provincie duurzaam, hoogwaardig en dichtbij waarde te geven; specifiek voor toepassingen in de bouw, bodem en openbare ruimte. En daarmee ook het probleem van het opraken van grondstoffen, bodemdaling, verzilting, teruggang in biodiversiteit en de CO2-uitstoot een halt toe te roepen.
Er zijn tal van kansen. Van het toepassen binnen een regio als bodemverbeteraar tot het grootschalig industrieel verwerken tot bijvoorbeeld biobased bouwmateriaal. Van het onbewerkt benutten tot het uitsplitsen in grondstoffen als eiwitten, vezels en mineralen.
Het Vernieuwersnetwerk is aan de slag gegaan met inhoudelijke uitdagingen over processen, wet- en regelgeving, producteisen en marktontwikkeling. En met uitdagingen die onszelf raken en hoe we met anderen omgaan, hoe we samenwerken in de keten om gezamenlijk stappen te kunnen zetten. Het vraagt om anders denken, organiseren, en doen.
Via netwerkend leren, communities of practice, analyseren en het initiëren, faciliteren en verankeren van veranderingen zijn stappen gezet om de reststromen meervoudig en hoogwaardig te kunnen benuttenen.
Inspiratie, ontmoeting, samenwerken en kennisdelen zijn belangrijk in ons netwerk. Om onze ambities te verwezenlijken en echt stappen te kunnen maken, financierde de provincie Zuid-Holland in 2023 twee doorbraakprojecten rond bermmaaisel en bagger.
Deze dienen als voorbeeld voor ‘het nieuwe normaal’, zoals:
• Nieuwe waardenketens.
• Circulair inkopen en aanbesteden vanuit terreinbeheerders.
• Kringlopen sluiten in bodemverbetering.
• Grondstoffen verbeteren.
• Ondersteunen ketensamenwerking.
• Productinnovatie.
We ondersteunen deze projecten in Community of Practices en tijdens de netwerkbijeenkomsten.
De doorbraakprojecten pakken in 2025 door in de stichting Greenhub Zuid-Holland en stichting Het Circulaire Bagger Consortium.
Samen met het netwerk is gewerkt aan de aanpak van hardnekkige belemmeringen: onzekerheid over de afweging van toepassingen, economische en financiële obstakels, beperkingen door aanbesteding en inkoop, juridische en regelgevende obstakels, belemmering van opschaling door samenwerkingsproblemen en versnippering.
De samenwerkingen in de doorbraakprojecten, de netwerkbijeenkomsten en de communities of practice leveren nieuwe kennis op, nieuwe samenwerkingen en nieuwe producten die laten zien: Zo kan het!
Dit helpt om de ambitie te verwezenlijken om in 2030 de helft van alle natuurlijke reststromen in de provincie Zuid-Holland circulair te verwerken. Maar er zijn ook nog belangrijke stappen te zetten.
Wij roepen alle organisaties en ondernemers die natuurlijke reststromen uit de openbare ruimte ook zien als grondstoffen voor de nieuwe economie op om zich aan te sluiten en samen verschil te maken.
Lees meer in ons ambitiedocument en doe mee, net als deze vernieuwers!
Procesbegeleider en community builder
Transitiemedewerker Team Circulair, provincie Zuid-Holland
Spaak Circulair Solutions
Directeur Waardewenders B.V., Alphen aan den Rijn
Organisatieadviesbureau Enzov
VanHier timmert aan de weg met plaatmateriaal van natuurlijke reststromen en snelgroeiende teelten, zoals lisdodde, rietmaaisel, kerstboomtakken, freesiabladeren en olifantsgras. Klaske Postma ziet een groeiende belangstelling voor het biocirculair materiaal dat kan worden gebruikt in de interieur en meubelbouw.