Het Grondstoffen Collectief Nederland richt zich op het circulair maken van reststromen uit de openbare ruimte voor drie grote opgaven: bouw, infrastructuur en de bodem. Dat gebeurt in een lokale of regionale keten. Eigenaren van reststromen onderzoeken met onder andere aannemers en bedrijven de ontwikkeling van duurzame, circulaire producten, nieuwe waardenketens en verdienmodellen. Praktijkvoorbeelden dragen bij aan inspiratie en bewustwording van de mogelijkheden.
In Rijnland wordt een collectief opgezet op initiatief van de gemeente Nieuwkoop, Omgevingsdienst West Holland, provincie Zuid-Holland en Grondstoffen Collectief Nederland. Medeoprichter Richard Liebrechts vertelt over de aanpak.
Hoe werkt het in de praktijk?
,,Met (semi-)overheden, aannemers, grondstofleveranciers en producenten maken we per gebied een routekaart: wat zijn reststromen, van puin en plastic tot gras en riet. We onderzoeken de karakteristieken, hoeveel is er beschikbaar, wat kun je ermee doen, eventueel in combinatie met andere reststromen voor een optimale toepassing.
Een van de belangrijkste krachten van het collectief is dat we zo snel mogelijk een concrete ‘showcase’ ontwikkelen die we ter plekke toepassen in de bouw, bodem of openbare ruimte. Alleen door te doen, boek je resultaat en kom je de obstakels tegen die verdere ontwikkeling in de weg kunnen staan. We koppelen reststromen aan de uitdagingen van de omgeving, de kansen bij de lokale bedrijvigheid en een bestaande verwerkingslocatie. Zo klein als mogelijk, zo groot als noodzakelijk.”
Wat is de situatie in Rijnland?
,,Natuurmonumenten heeft een groot rietprobleem. Er is onderzocht of er een composiet paal van gemaakt kon worden. Niet alle riet blijkt geschikt, waardoor het probleem maar deels zou worden opgelost. We kijken nu of we met een nieuwe technologie en mogelijk in combinatie met een andere fractie verschillende toepassingen kunnen ontwikkelen die wel de vereiste volumes kunnen verwerken. Dat kan een businesscase wel haalbaar maken.’’
Vezels
,,Tegelijkertijd zijn we in de gemeente Nieuwkoop begonnen met het meervoudig verwaarden van bermgras door uit de eiwitten, nutriënten en vezels verschillende producten te maken. Als je bijvoorbeeld van verschillende lengtes van een bepaalde vezel verschillende producten maakt, kun je verschillende waardes creëren uit een en dezelfde plant. In Nieuwkoop maken we nu concreet bokashi en kijken we naar het ontwikkelen we een valdeel voor een speeltuin, omdat de betrokken aannemer al een product maakt voor speeltuinen en sportvelden. Je probeert steeds combinaties te maken met de lokale bedrijvigheid.’’
Ondertussen kijkt GCR of uitbreiding mogelijk is met twee andere gemeentes, de provincie en het Hoogheemraadschap Rijnland.
Wat zijn de voordelen van het collectief?
,,Als je alleen kijkt naar het verwerken van één reststroom of één toepassing blijft er veel over, want niet alles is geschikt. Bovendien haal je er onvoldoende waarde uit. Als je als collectief kijkt naar het bijeen brengen van je eigen aanbod én het creëren van je eigen vraag kun je opschalen. Zo maak je het beheer van de openbare ruimte echt circulair en creëer je vanzelf voldoende vraag. Daarnaast wil je als collectief alle kennis die er is met elkaar mobiliseren.’’
Wat kun je vertellen over de businesscases?
,,De huidige businesscase schiet vaak tekort, omdat we de prijs van circulaire producten vergelijken met de reguliere markt. Wanneer je de total cost of ownerschip meerekent, bereik je wel een omslagpunt. Daarvoor is het nodig om alle waardes met elkaar te identificeren, kwantificeren, monitariseren en deze met elkaar gaan herverdelen. Dat is de grootste uitdaging. Zo kom je wel tot een integraal, duurzaam verdienmodel. Een tip: als je een pilot start, kijk dan ook direct naar alle obstakels die je gaat tegenkomen. Anders blijf je een pilot in de lineaire economie.”
Waarom ben je actief in het vernieuwersnetwerk?
,,Het vernieuwersnetwerk heeft ons veel nieuwe contacten en partners opgeleverd waardoor we met elkaar een veel beter beeld hebben van wat er speelt in de provincie. Er gebeurt veel in de circulaire economie, maar er is ook veel lawaai. Dit netwerk geeft ons de gelegenheid om samen met die nieuwe partners dat lawaai om te zetten in muziek. En dat is hard nodig gezien de uitdagingen waar we met elkaar voor staan.”
Contact
Wil je contact met Richard Liebrechts? Mail naar richard.liebrechts@ripple-a.com. Of bel 0612969241.
